Pavarësisht nëse jeni në shtëpi apo jashtë, opsionet e pafund të ushqimit dhe disponueshmëria e gjerë e vakteve të shpejta e bëjnë të lehtë ngrënien e tepërt dhe aspak të shëndetshme.
Nëse nuk jeni në dijeni të sasisë që konsumoni, ngrënia e tepërt mund të dalë lehtësisht nga kontroll idhe të çojë në pasoja të ndryshme negative të shëndetit.
Një mënyrë për ta marrë nën kontroll këtë zakon është që së pari të kuptoni se si ndikon mbingopja në trupintuaj.
Eshtë e lehtë të mbingopeni nëse nuk i kushtoni vëmendje sa hani ose sa ngopeni.
Në të vërtetë, ky zakon mund të çojë në fryrje të stomakut, gazra, të përziera, dhjamë të tepërt të trupit dhe një rrezik më të lartë të disa sëmundjeve.
Prandaj, duhet të punoni për të parandaluar ngrënien e tepërt duke zvogëluar sasite e ushqimit qe konsumoni, duke ngrënë më pak ushqime të përpunuara dhe duke orientuar dietën tuaj rreth ushqimeve të plota.
Këtu janë shtate efektet e dëmshme të ngrënies së tepërt.
Mund të nxisë dhjamin e tepërt të trupit
Bilanci juaj i përditshëm i kalorive përcaktohet nga sa kalori konsumoni(merrni me die ten tuaj ushqimore) përkundrejt asaj që digjni(me metabolizmin trupor dhe aktivitetin fizik ditor)
Kur hani më shumë sesa shpenzoni, kjo njihet si një tepricë kalorish. Trupi juaj mund t’i ruajë këto kalori shtesë dhe ti depozitoje si yndyrë.
Mbingarkesa e tepërt mund të jetë veçanërisht problematike për zhvillimin e dhjamit të tepërt të trupit ose mbipeshes sepse mund të jeni duke konsumuar shumë më shumë kalori sesa keni nevojë.
Kaloritë e tepërta nga karbohidratet dhe yndyrnat janë shumë më të prirura për të rritur yndyrën e trupit ne raport me kalorite e marra nga proteinat.
Për të parandaluar shtimin e dhjamit të tepërt, provoni te ngopeni me ushqime me permbajtje proteinike dhe perime para se të hani ushqime me karbohidrate dhe me yndyrna më të larta.
2. Mund të prish menaxhimin urisë(binomi Greline-Leptine)
Dy hormone kryesore ndikojnë në rregullimin e urisë – greline, i cili stimulon oreksin dhe leptina, e cila shtyp oreksin.
Kur nuk keni ngrënë për një kohë, nivelet e grelinës rriten. Pastaj, pasi të keni ngrënë, nivelet e leptinës i tregojnë trupit tuaj se është plot dhe jep sinjalin stop.
Sidoqoftë, ngrënia e tepërt mund të prishë këtë ekuilibër.
Ngrënia e ushqimeve me shumë yndyrë, kripë ose sheqer çliron hormone si dopamina, të cilat aktivizojnë qendrat e kënaqësisë në trurin tuaj.
Me kalimin e kohës, trupi juaj mund t’i shoqërojë këto ndjesi kënaqësie me ushqime të caktuara, të cilat priren të jenë të pasura me yndyrë dhe kalori. Ky proces përfundimisht mund të tejkalojë rregullimin e urisë, duke ju inkurajuar të hani për qejf sesa për uri. Prishja e këtyre hormoneve mund të shkaktojë një cikël të përhershëm të ngrënies së tepërt.
Ju mund ta kundërshtoni këtë efekt duke ndarë ushqime të caktuara dhe duke i ngrënë me një ritëm më të ngadaltë për të lejuar trupin tuaj të regjistrojë realisht ngopjen.
3. Mund të rrisë rrezikun e sëmundjeve te ndryshme
Ndërsa mbingrenia ralle here nuk ndikon në shëndetin afatgjatë, ngrënia e tepërt kronike mund të çojë në mbipesha. Nga ana tjetër, kjo gjendje është treguar vazhdimisht se rrit rrezikun e sëmundjeve te ndryshme.
Obeziteti, i cili përcaktohet se ka një indeks të masës trupore (BMI) mbi 30 , është një nga faktorët kryesorë të rrezikut për sindromën metabolike. Ky grup i kushteve rrit shanset tuaja për sëmundje të zemrës dhe probleme të tjera shëndetësore, të tilla si diabeti dhe goditja në tru.
Treguesit e sindromës metabolike përfshijnë inflamacion , nivele të larta yndyre në gjakun tuaj, presion të lartë të gjakutdhe rezistencë ndaj insulinës .
Vetë rezistenca ndaj insulinës është e lidhur ngushtë me mbingrënien kronike. Ajo zhvillohet kur sheqeri i tepërt në gjak zvogëlon aftësinë e hormonit insulinë për të ruajtur sheqerin në gjak në qelizat tuaja.
Nëse lihet e pakontrolluar, rezistenca ndaj insulinës mund të çojë në diabet të tipit 2.
Ju mund të zvogëloni rrezikun e këtyre kushteve duke shmangur kalori të larta, ushqime të përpunuara, duke ngrënë shumë perime të pasura me fibra dhe duke moderuar sasite e konsumuara të karbohidrateve.
4. Mund të dëmtojë funksionin e trurit
Me kalimin e kohës, ngrënia e tepërt mund të dëmtojë funksionin e trurit.
Disa studime lidhin ngrënien e vazhdueshme dhe mbipesha me rënien mendore tek të rriturit e moshuar, krahasuar me ata që nuk hanë shumë.
Një studim në të rriturit e moshuar zbuloi se mbipesha ndikoi negativisht në kujtesë, krahasuar me individët me peshë normale. Thënë kjo, nevojiten më shumë studime për të identifikuar shkallën dhe mekanizmat e rënies mendore në lidhje me mbingrënien dhe mbipeshen. Duke pasur parasysh që truri juaj përmban afërsisht 60% yndyrë, ngrënia e yndyrnave të shëndetshme si avokado, gjalpë arrash, peshk yndyror dhe vaj ulliri mund të ndihmojnë në parandalimin e demtimeve mendore.
5. Mund te shkaktoje te perziera
Mbingarkesa e tepërt në mënyrë të rregullt mund të shkaktojë ndjenja të pakëndshme të përzier dhe dispepsi.
Stomaku i rritur është afërsisht madhësia e një grushti të shtrënguar dhe mund të mbajë rreth (75 ml) kur është bosh, megjithëse mund të zgjerohet për të mbajtur rreth (950 ml). Vini re se këta numra ndryshojnë bazuar në madhësinë tuaj dhe sa hani rregullisht.
Kur hani një vakt të madh dhe filloni të arrini kufirin e sipërm të kapacitetit të stomakut tuaj, mund të përjetoni të përziera ose dispepsi. Në raste të rënda, kjo përzierje mund të shkaktojë të vjella, e cila është mënyra e trupit tuaj për të lehtësuar presionin akut të stomakut.
6. Mund të shkaktojë gazra dhe fryrje të tepërt
Ngrënia e sasive të mëdha të ushqimit mund të tendosë sistemin tuaj të tretjes, duke shkaktuar gazra dhe fryrje të stomakut.
Ushqimet prodhuese të gazit tek njerëzit janë ushqime pikante dhe yndyrore, si dhe pije të gazuara s Fasulet, disa perime dhe drithërat mund të prodhojnë gjithashtu gaz, megjithëse këto nuk mbingopen aq shpesh.
Për më tepër, ngrënia shumë e shpejtë mund të nxisë gazra dhe fryrje të barkut për shkak të sasive të mëdha të ushqimit që hyjnë shpejt në stomakun tuaj.
Ju mund të shmangni gazin e tepërt dhe fryrjen e barkut duke ngrënë ngadalë, duke pritur deri pas ngrënies për të pirë lëngje dhe duke zvogëluar madhësinë e pjesëve të ushqimeve qe prodhojne gaz.
7. Shkakton pergjumje
Pas mbingopjes, shumë njerëz bëhen të ngadaltë ose të lodhur. Kjo mund të jetë për shkak të një fenomeni të quajtur hipoglicemi reaktive, në të cilën sheqernat në gjak bien menjëherë pasi të keni ngrënë një vakt të madh.
Sheqeri i ulët në gjak shoqërohet zakonisht me simptoma si përgjumja, plogështia, rrahjet e shpejta të zemrës dhe dhimbjet e kokës.
Megjithëse nuk kuptohet plotësisht, shkaku mendohet se lidhet me prodhimin e tepërt të insulinës.
Megjithëse më e zakonshme tek njerëzit me diabet që administrojnë shumë insulinë, hipoglicemia reaktive mund të ndodhë në disa individë si rezultat i ngrënies së tepërt.
*PhD.MD.Albana Daka, mjeke laboratori-nutricioniste
